Buzullarda hapsolmuş eski bakteriler, insanlığı rahatsız edecek yeni bir salgına yol açabilir.
Eriyen donmuş topraktan (permafrost) kaçan eski patojenler, yalnızca çağdaş mikrobiyal topluluklarda hayatta kalma potansiyeline sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda bazen modern çeşitleri öldürerek baskın ilaç haline gelmeyi de başarır. Gelecek üzerindeki etkisi tahmin edilemez ve bilim insanlarının en çok endişelendiği şey de bu öngörülemezlik.
Bu bulgulara ulaşmak için bilim adamları, dijital bir virüs gibi geçmişten gelen bir patojenin diğer bakteri benzeri konaklarla birlikte dijital bir Petri kabına sokulmasını içeren oldukça ayrıntılı hesaplamalı simülasyonlar yürüttüler. Daha sonra deneyi kendi haline bıraktılar ve ortaya çıkanları incelediler.
Avrupa Komitesi Ortak Araştırma Merkezi ve Helsinki Üniversitesi’nden çalışmanın baş yazarı Giovanni Strona, ifadesinde “ Yapay yaşam simülasyonları kullanıyoruz. Kaynaklar için rekabet eden bilgisayar programlarına benzeyen bu dijital organizmalara sahipsiniz. Oldukça soyut olmalarına rağmen bakteri gibi davranırlar. Büyümek, rekabet etmek, üremek ve benzer şekilde çevre ile etkileşim kurmak için kaynakları kullanırlar.” söz konusu.
Simülasyonlar, gerçek mikropları içermeme avantajına sahip olmanın yanı sıra, araştırmacıların birçok farklı değişkene ince ayar yaparken simülasyonları tekrar tekrar yapmalarına olanak tanır.
Simülasyonlar, eski istilacı patojenlerin çağdaş mikrobiyal topluluklarda sıklıkla hayatta kalabileceğini ve gelişebileceğini gösteriyor ve bu bile oldukça etkileyici bir keşif olarak göze çarpıyor. Ayrıca antik bakteriler, modern kümelenmelerde çok başarılı olabileceklerini göstermişlerdir. Olayların yaklaşık yüzde üçünde, antik patojenler günümüz bakterilerini geride bırakarak baskın tür haline geldi. Diğer durumlarda, aslında mikrobiyal çeşitliliğini artırdı. Vakaların yüzde birinde işgalciler, en endişe verici şekilde öngörülemeyen sonuçlar üretti..
Strona, “‘ ‘Uygun’ özelliklere sahip bir istilacı başarısız olabilirken, başarılı olamayacak gibi görünen bazı istilacılar aslında çok başarılı olabilir ve topluluk için çok kötü olabilir.dedi ve ekledi: “ Kötü haber şu ki, süreç tamamen öngörülemez çünkü bize hazırlanmanın çok zor olduğunu söylüyor.”
Buzulların altından çıkıyorlar ve özgürler
Küresel sıcaklıklar artmaya devam ederken, binlerce yıldır buzullarda ve donmuş toprakta uyuyan mikropların uyanıp salınması çok gerçek bir ihtimal.
En büyük endişe, bu eski patojenlerin insanlara bulaşıp yeni bir salgına neden olma olasılığı olsa da, yeni araştırma çok daha ince ama bir o kadar da tehlikeli bir tehdide ışık tutuyor.
Bu antik mikropların uzun süredir devam eden ortamlara yeniden dahil edilmesi, muhtemelen binlerce yıldır istikrarlı olan değerli bir dengeyi değiştiriyor. Kelebek etkisi gibi, küçücük bir mikroorganizmanın yeniden ortaya çıkışının daha geniş ekosistem üzerinde derin etkileri olabilir.
Strona, ” Net çeşitlilik aynı kalsa veya artsa bile ekolojik toplulukları yapısöküme uğratmak iyi değildir.der ve devam eder: “ Tamamen öngörülemeyen basamaklı etkilerle karşılaşabiliriz. Ekosistemleri çökertebilecek veya daha fazla yok oluşa yol açabilecek kademeli etkiler tetiklenebilir.”
Bu insanları doğrudan etkileyebilir. Tüm canlılar gibi biz de içimizde ve çevremizde yaşayan trilyonlarca mikroorganizma ile ayrılmaz bir şekilde iç içe geçmiş durumdayız. Bu istikrara yeni istenmeyen varlıklar eklemek, uzun süredir devam eden istikrarı bozarak hastalık ve felaket riskini artırabilir.
Çalışma PLOS Hesaplamalı Biyoloji dergisinde yayınlandı.
